Minister van Binnenlandse Zaken Kajsa Ollongreen en Commissaris van de Koning Arno Brok hebben vrijdag 30 november 2018 de nieuwe Bestuursafspraak Friese taal en cultuur 2019-2023 (BFTK) getekend in het taalbelevingscentrum Obe in Leeuwarden.

Met het ondertekenen van de BFTK geven het Rijk en de provincie invulling aan de Wet gebruik Friese taal. De afspraken zijn gebaseerd op het Europees Handvest voor Regionale of Minderheidstalen. 

‘Situatie Fryske Akademy goed in kaart brengen’

Een van de grootste uitdagingen is het versterken van het Fries in het onderwijs. Alle scholen in het Friese taalgebied moeten in 2030 voldoen aan de kerndoelen voor het Fries. De afspraken in de bestuursafspraak zorgen voor de randvoorwaarden om dit mogelijk te maken. Goed lesmateriaal, onderwijsbegeleiding, opgeleide docenten en voorlichting zijn hierbij onmisbaar. Voor het Fries op universitair niveau geeft het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties een jaarlijkse bijdrage van € 110.000 voor de Leerstoel Fries aan de Rijksuniversiteit Groningen.

Rijk en provincie namen in de BFTK ook een afspraak op over de Fryske Akademy. De overheden kwamen overeen dat de provincie op korte termijn de situatie van de Fryske Akademy goed in kaart brengt. De provincie kijkt hier bij nadrukkelijk naar de financiële en bestuurlijke situatie, de organisatie van het wetenschappelijke instituut en de verbinding met de KNAW. “Mei de bestjoersôfspraak Fryske taal en kultuer leit der no de kâns om mei de oanbelangjende partijen ta in sûne en takomstbestindige ynrjochting te kommen foar de Fryske Akademy as wittenskiplik ynstitút”, vindt gedeputeerde Poepjes.

Problemen bij Europese rapportage

Van het adviesorgaan Dingtiid ontving minister Ollongren een onderzoeksrapport dat het kenniscentrum Mercator maakte over de implementatie van het Europees Handvest voor Regionale of Minderheidstalen. Het onderzoek werd uitgezet naar aanleiding van de vraag van de Provinsje Fryslân welke lessen getrokken kunnen worden uit de vijf rapportagecycli die sinds 1996 hebben plaatsgevonden in het kader van het Europees Handvest.

Uit het rapport blijkt dat er structurele problemen zijn bij de rapportagecyclus, en dat werkt nadelig voor het Fries. Zo is de Europese rapportagecyclus om de drie jaar, terwijl de beleidscyclus van veel lidstaten vierjaarlijks is. Als deze twee cycli samenvallen, zal de informatievoorziening beter zijn en de implementatie soepeler kunnen verlopen.

Zie ook:

• Extra geld voor behoud van de Friese taal (30 november 2018)

• Positie Fries verbeteren door efficiëntere samenwerking Rijk en Europa (1 december 2018)