Spring naar hoofd-inhoud

Artikel Eric Hoekstra over Friese auteur Tsjibbe Gearts van der Meulen

Eric Hoekstra

In het wetenschappelijk tijdschrift European Journal of Literary Studies is een literatuurstudie opgenomen van de hand van Eric Hoekstra, onderzoeker bij de Fryske Akademy. Hij schreef een artikel over het korte verhaal 'Britting, de gûchelder. Yn tobinnenbringen' (1899) van de Friese schrijver Tsjibbe Gearts van der Meulen (1824-1906), waarvan wordt gesteld dat het een literair meesterwerk is.

In het korte verhaal presenteert Van der Meulen schijnbaar onschuldige memoires over een vreemdeling, Britting, en zijn vrouw, die enige tijd doorbrengen in Burgum, Van der Meulens woonplaats. Een tweede verhaallijn bevat een zeer humoristische beschrijving van catechisatie door de pastoor van de plaatselijke kerk. Bij nadere beschouwing onthullen de twee verhaallijnen een complex samenspel, vol bijbelse toespelingen, waarmee Van der Meulens diep cynische wereldbeeld wordt overgebracht. In dit wereldbeeld bestaat de mensheid uit bedriegers en sukkels, met de dominee van de kerk en goochelaar Britting als ultieme voorbeelden van bedriegers, en de gemeente en de dorpelingen als sukkels. 

Hoekstra's literaire analyse is bedoeld om de kronkelpaden van Van der Meulens incidentele genialiteit als verteller te ontrafelen en de rijkdom en complexiteit van de op elkaar inwerkende toespelingen tussen de twee verhaallijnen te laten zien. De stijl van Van der Meulen lijkt sterk op die van Laurence Sterne in Tristram Shandy. 

Het artikel van Eric Hoekstra, 'Britting, the magician - of tricksters and dopes, and deceptive storylines' is gepubliceerd in European Journal of Literary Studies: Vol 4, No 1 (2022). Het heeft een bijlage met een Engelse vertaling van Van der Meulens meesterwerk.

Tsjibbe Gearts van der Meulens Friestalige verhaal is te lezen in de Digitale Biblioteek foar de Nederlânske Letteren (DBNL)