Spring naar hoofd-inhoud

Is het Bildts een zelfstandige taal?

Het Bildts is een mengtaal die noch als Nederlands noch als Fries dialect kan worden gekenmerkt. Dat stellen onderzoekers Paulus van Sluis (University of Wales) en Eric Hoekstra en Hans Van de Velde (Fryske Akademy) in een wetenschappelijk artikel in International Journal of the Sociology of Language over de taalstatus en taalgeschiedenis van het Bildts.

In het artikel laten de onderzoekers zien dat het Bildts een mengtaal is gevormd uit een overwegend Zuidhollandse woordenschat met latere bijmenging van Friese leenwoorden. De grammatica van het Bildts, daarentegen, heeft een sterk Friese inslag gekregen doordat de Bildtkers zelf veelal tweetalig waren en doordat er veel Friese import op het Bildt is komen wonen in de loop der eeuwen. Het Bildts is dus noch een dialect van het Fries, noch van het Nederlands.

Zij waren geen Friezen!
Waarom is men op het Bildt dan niet geheel overgestapt op het Fries? Het antwoord hierop is dat de Bildtkers een sterk identiteitsbesef hadden: zij waren geen Friezen! Dat blijkt bijvoorbeeld uit het wijd verbreide verhaal dat alle ‘echte’ Bildtkers zouden afstammen van één voorvader, namelijk Steven Huygen. Die Steven Huygen heeft zelf nooit in Het Bildt gewoond.

Omdat mensen zich niet bewust zijn van grammatica, kon de Friese grammatica het Bildts binnensluipen. Bewustzijn van woorden met een duidelijke betekenis maakte echter dat een groot deel van de Zuidhollandse woordenschat in het Bildts bewaard bleef.

Op 1 januari 2018 zal de gemeente Het Bildt samengevoegd worden met enkele andere gemeenten, waar geen Bildts gesproken wordt. Deze schaalvergroting leidde tot initiatieven om de bescherming van de Bildtse taal en cultuur beter in de wet te verankeren, o.a. op basis van een rapport van het kenniscentrum Mercator van de Fryske Akademy.

De gemeente Het Bildt heeft vervolgens een aanvraag bij het ministerie van Binnenlandse Zaken ingediend om het Bildts als regionale taal te erkennen onder het Europees Handvest voor regionale talen of talen van minderheden, waar ook het Fries onder valt.

‘Wij hopen dat we de beleidsmakers van het Ministerie, die over de erkenning van het Bildts als taal beslissen, van dienst kunnen zijn met onze analyse van het Bildts als een mengtaal, die noch als dialect van het Fries, noch als dialect van het Nederlands gezien kan worden’, zegt co-auteur Eric Hoekstra van de Fryske Akademy.

Lees meer:

  • Van Sluis, P., E. Hoekstra en H. Van de Velde (2016). Bildts as a mixed language. International Journal of the Sociology of Language 242, 59-80. 

  • Hoekstra, E. & Riemersma, A.M.J. (2012). Is het Fries een taal? Over streektaalbeleid. In M. Boogaard & M. Jansen (Eds.) De taalcanon. Alles wat je altijd al had willen weten over taal (pp. 176-179). Amsterdam: J.M. Meulenhoff.