Spring naar hoofd-inhoud

Onderzoeksagenda Fryske Akademy 2023-2027

 

De Fryske Akademy doet fundamenteel en toegepast onderzoek naar de Friese casus met onderzoek naar de Friese taal, geschiedenis en cultuur vanuit zowel diachroon als synchroon perspectief. Het fundament van de Fryske Akademy bestaat uit uitgebreide expertise op het gebied van de Frisistiek. Vanuit die specialistische kennis vertellen wij de verhalen van Fryslân, waarin taal, cultuur, geschiedenis, landschap en identiteit met elkaar samenhangen. Onze onderzoeksagenda is gericht op het verleggen van de grenzen van kennis. Wij zetten Frisian Studies op de internationale kaart. Met andere woorden, de Fryske Akademy is het wetenschappelijke onderzoeksinstituut voor de Friese casus, geworteld in de Friese samenleving en opererend in de internationale academische wereld.

Met de voorliggende onderzoeksagenda beoogt de Fryske Akademy vanuit haar unieke expertise de Friese casus als multidisciplinair onderzoeksgebied te benaderen. Zo willen wij het onderzoek van de toekomst vormgeven en nieuwe inzichten ontwikkelen. Door regionaal tot internationaal de verbinding te zoeken en ‘best practices’ te delen, helpen wij kennis vooruit. Vanuit een brede basis zetten wij met onze onderzoeksthema’s stippen op de wetenschappelijke horizon.

De onderzoeksagenda kent bovendien enkele flagships, te weten de periode van het Oudfries, de lexicografie van het Fries, en Fries-Nederlandse spraaktechnologie. Die flagships zijn kernonderwerpen waarmee wij ons als instituut internationaal onderscheiden. Door onze specifieke kennis op die gebieden weten collega’s ons te vinden en zoeken wij ook zelf actief de samenwerking met collega’s op regionaal, nationaal en internationaal niveau. Zo hebben wij de afgelopen decennia unieke expertise opgebouwd die een voorbeeld kan zijn voor andere regio’s in de wereld. 

Download de Onderzoeksagenda 2023-2027 als pdf-bestand >>>

 

Drie kennisgebieden

De onderzoeksagenda bestaat uit drie overlappende kennisgebieden die de basis vormen van ons onderzoek. In die drie kennisgebieden vinden wij zeven kernspecifieke en interdisciplinaire  onderzoeksthema’s, die deels sterk aan elkaar raken of elkaar zelfs overlappen. De flagships zijn geïntegreerd in die onderzoeksthema’s. Ons onderzoek wordt bovendien overal gesteund door de digital humanities. Denk hierbij aan onze digitale infrastructuur met daarin samengevoegd de taaldatabanken, de digitale corpora en historische geodata over de Friese casus. Onze onderzoeksprojecten vallen onder een of meer onderzoeksthema’s. In onze projecten werken wij vaak samen met diverse partners in binnen- en buitenland. Dat kunnen universiteiten en andere onderzoeksinstituten zijn, maar ook meer maatschappelijke partners.

 

Kennisgebieden

 

Geschiedenis en erfgoed

Bij dit kennisgebied wordt het verleden van de Friese landen bestudeerd vanuit vergelijkend en internationaal perspectief. Daarbij ligt bijzondere nadruk op de ‘lange lijnen’ die dwars door de opeenvolgende tijdperken heen lopen. Thema’s zoals de Vroege Middeleeuwen met Redbad en de Vikingen, recht en vrijheid, de ontwikkelingen van nationale identiteit in de negentiende eeuw voeren daarin de boventoon. Ook de wetenschappelijke bestudering en ontsluiting van Fries erfgoed, dat ons toegang geeft tot dat Friese verleden, valt binnen dit gebied. Hierbij kan worden gedacht aan erfgoed van oude geschreven Friese teksten, oude plaatsnamen, maar ook minder oud materiaal, zoals oude geluidsopnamen van het Fries.

Meer over het kennisgebied Geschiedenis en erfgoed >>>

 

De mens en zijn omgeving

De mens staat niet los van zijn omgeving, maar mens en omgeving beïnvloeden elkaar. In dit kennisgebied staat die interactie centraal. Binnen dit kennisgebied wordt onderzoek gedaan naar het ruimtelijke aspect van de Friese taal, cultuur, geschiedenis en maatschappij. Daarnaast wordt onderzocht hoe menselijke inspanning het landschap van de Friese landen in de loop der eeuwen heeft getransformeerd, maar ook hoe het karakter van het landschap de geschiedenis, cultuur, taal en identiteit heeft beïnvloed. Met andere woorden, hoe wordt de steeds veranderende relatie met het land en het water weerspiegeld in de taal, cultuur en geschiedenis? En hoe verhoudt de Fries zich door de eeuwen heen tot zijn samenleving?

Meer over het kennisgebied De mens en zijn omgeving >>>

 

Taal en meertaligheid

Bij dit kennisgebied draait het om de Friese taal en de aan het Fries verwante taalvariëteiten, zoals het Hindeloopers, Stadsfries, Schiermonnikoogs, Bildts enz. Er wordt gekeken naar puur taalkundige onderwerpen zoals het bestuderen van de fonetiek, morfologie, syntaxis of lexicografie. Het gaat binnen dit kennisgebied om zowel de taal van vandaag de dag, als die uit het verleden en om gesproken en geschreven taal. Daarnaast wordt gekeken naar het Nederlands in Fryslân en de invloed van taalcontact tussen het Nederlands en het Fries. Zo zijn taalsociologie en sociolinguïstiek ook onderwerp van studie. Verder wordt gekeken hoe het Fries al dan niet verandert binnen de meertalige context waarin de taal zich beweegt.

Meer over het kennisgebied Taal en meertaligheid >>>

 []