Wat brengt de Fryske Akademy voor inwoners en bezoekers, voor onderzoekers en cultuurliefhebbers in 2018?
Bij de Fryske Akademybloeien deze zomer mooie taalinitiatieven. Je kunt er uit het Frysk Hânwurdboek voorlezen, of je hieruit laten voorlezen. En je kunt er van oorsprong Friese dieren vinden, of in elk geval horen hoe ze in de Friese taal zijn gekropen. Ook kamperen hier alle talen die in Leeuwarden worden gesproken en ontdek je wat (oude) kaarten vertellen! Je kunt ook taalfilmpjes bekijken over gewone en aparte Friese woorden.
Maar ook buiten het gebouw is de Fryske Akademy actief. Onze werkverbanden leggen in augustus een fietsroute uit rondom de oude Middelzee, terwijl de streektalen van Nederland centraal staan op 8 en 9 juni.
B(l)oeiende taalinitiatieven bij de Fryske Akademy
Openingstijden en toegang
Maandag 28 mei tot en met vrijdag 21 september 2018: 10.30-13.00 uur en van 13.30-16.00. Op vrijdag 14 september is de Fryske Akademy gesloten i.v.m. de Akademydei.
Toegang tot de Fryske Akademy is gratis, behalve het deelnemen aan de literaire stadswandeling (€ 5,00 per persoon).
Frysk Hânwurdboeklêze
Het volledige – eentalig Fries – Frysk Hânwurdboek zal worden voorgelezen. Wie een kwartier lang wil voorlezen – meer dan één mag ook! – kan zich opgeven via deze link. Spontaan meedoen kan ook. De voorleesmarathon is gekoppeld aan een goed doel, namelijk een bijdrage voor een of meerdere laptops voor taalondersteuning op locatie in Fryslân door Stichting Lezen & Schrijven. Deelnemers kunnen zich daarvoor laten sponsoren. Door het integraal voorlezen van het woordenboek – en het opnemen hiervan – ontstaat er in prachtig corpus gesproken Fries, dat voor onderzoekers tot interessante nieuwe inzichten zal leiden. Alles komt langs, heel gewone woorden, maar ook bijzondere en vergeten woorden. Je zou kunnen zeggen dat het voorleesproject ook een eerbetoon aan de Friese taal is.
Wanneer: De grote aftrap is op vrijdag 25 mei 2018 vanaf 15.00 uur. Daarna wordt er doorgegaan met voorlezen tot en met vrijdag 21 september.
Dichtwedstrijd
Begin dit jaar heeft de Fryske Akademy een dichtwedstrijd uitgeschreven. De gedichten mochten gaan over de Fryske Akademy, over de medewerkers, wetenschappers, de uitstraling, over wat de Fryske Akademy doet en wat de dichters nog meer konden bedenken. Omdat LF2018 ook over Fryslân gaat, mochten er ook gedichten worden ingestuurd die daarover gaan. Er zijn 64 inzendingen ingekomen. De tien mooiste, aardigste of grappigste gedichten zijn uitgekozen door een jury en hebben intussen een plekje in de Fryske Akademy gekregen, als onderdeel van een tentoonstelling. .
Wanneer: de tien gedichten hangen van vrijdag 25 mei tot en met zaterdag 22 september in de tent. Op zaterdag 9 juni is de prijsuitreiking aan de drie winnaars van de wedstrijd, om 13.00 uur.
Verhalenvertellers uit Leeuwarden
Alleen al in Leeuwarden worden meer dan 60 talen gesproken. In de tent komen schermen te staan waar sprekers van verschillende (regionale) talen op te zien zijn die in hun eigen taal een verhaal vertellen. Beleef zo de rijke taalverscheidenheid die de Culturele Hoofdstad heeft te bieden!
Wanneer: vrijdag 25 mei tot en met vrijdag 21 september.
Fryslân in kaarten
Geschiedenis hoeft niet altijd geschreven tekst te zijn, uit beelden kun je ook veel – en ook talige – informatie halen. Bestudeer de oude en nieuwe kaarten van Fryslân. Het gaat om een expositie van kaarten die een interessant verhaal vertellen over Fryslân. Ze geven een overzicht van het onderzoek dat aan de Fryske Akademy wordt gedaan.
Wanneer: vrijdag 25 mei tot en met zaterdag 22 september.
Dierentaal
Jorieke Savelkouls zal een paar lezingen geven over dieren die vanouds in Fryslân thuishoren en de taal die met deze dieren te maken heeft. Haar lezing op zaterdag 9 juni gaat over hoe dieren de Friese taal beïnfloeden en de invloed van de agrarische gemeenschap op het gesproken Fries. In haar tweede lezing op 6 september vertelt Jorieke hoe dieren met elkaar en met dieren communiceren. Jorieke zal ook vertellen over het Friese paard, en de discussie over het 'ideale' type.
Wanneer: donderdagmiddag 6 september 2018, 14.30-15.30 uur.
De Wuttelhaven del
De literaire stadswandeling De Wuttelhaven del is gefundeerd op de oorlogsroman van Gysbert Japicxprijswinnaar Steven H.P. de Jong. Het boek is niet alleen nog steeds actueel, maar leent zich door de postmodernistische elementen ook heel goed voor een creatieve bewerking. De wandeling loopt door een van de mooiste stukjes Leeuwarden, maar laat tegelijkertijd een duistere kant zien. Het verhaal dient als rode draad voor gedichten die op de route worden voorgedragen in het Fries, Liwwadders en Duits. De route begint bij Achter de Hoven en eindigt bij de Fryske Akademy met een spektaculair slotstuk.
Wanneer: vrijdag 7, zaterdag 15, vrijdag 21 en zaterdag 22 september 2018 om 19.00 uur. Kaartjes zijn voor 5,00 euro per stuk te bestellen via Sigrid Kingma: De Wuttelhaven del
Taalfilmpjes
In samenwerking met de bachelor Minorities & Multilingualism (Rijksuniversiteit Groningen), de lerarenopleiding Fries aan de NHL Hogeschool, het Leeuwarder Lyceum en anderen maakt de Fryske Akademy korte taalfilmpjes. In elk filmpje wordt de herkomst van een Fries woord behandeld. Dat kan een heel gewoon woord als 'skoalle' zijn, dat wel een heel onverwachte geschiedenis heeft, maar ook een minder gewoon woord als 'knyntsjedagen'. De filmpjes zijn in de tent te bekijken, maar ze komen ook online. Sommige worden ook op Omrop Fryslân uitgezonden.
Tegelijkertijd is er een filmpje te zien over het Eid-al-Qurban-feest in Afghanistan, verteld in de kleine taal Zaharagi, door de vluchteling Zarmina Haidary. Er is ook een filmpje met een verhaal in het Hindeloopens: "Jan mei de klûmpen of Likje Jan", gemaakt en gespeeld door Roelie de Vries en de Stichting tot Behoud Immaterieel Erfgoed Hindeloopen met kinderen van de basisschool "De Skulpe" in Hindeloopen.
Wanneer: vrijdag 25 mei tot en met vrijdag 21 september.
Andere activiteiten
- US: Lân fan Taal is een nieuwe, unieke game over Leeuwarden die je op je smartphone kunt spelen. In deze game kom je in aanraking met bijzondere locaties in Leeuwarden, maar ook met de geschiedenis van de Leeuwarder binnenstad. De game is in het kader van Lân fan taal gemaakt in opdracht van de Afûk in samenwerking met Grendel Games en de Fryske Akademy.
- Gratis te downloaden via: de App store en Google Play.
- Streektaalcongres. Professionals die zich bezig houden met streektaalbeleid, academici die taalsociologisch of taalkundig onderzoek doen en taalliefhebbers kunnen hun hart ophalen bij de 13de streektaalconferentie die wordt gehouden op vrijdag 8 juni in Tresoar. Aansluitend is er op zaterdag 9 juni een dag vol cultuur in de streektalen in het Talenpaviljoen en de Talentuin.
- Wanneer: 8 en 9 juni 2018
Waar: Tresoar, het Talenpaviljoen en de Talentuin, Leeuwarden
Zie: De (on)zin van taal- en dialectpromotie
- Conference on Frisian Humanities. De Fryske Akademy organiseert het eerste Fries Geesteswetenschappelijk Congres (Conference on Frisian Humanities), in Stadsschouwburg De Harmonie in Leeuwarden, van 23 t/m 26 april 2018, als onderdeel van het project Lân fan taal van Leeuwarden-Fryslân 2018. Het congres is een forum voor wetenschappelijk debat over taal en cultuur in de Friese landen, nu en in het verleden en in internationaal perspectief, met het doel om van gedachten te wisselen over empirische, methodologische en theoretische kwesties.
- Wanneer: 23 t/m 26 april 2018
Waar: Stadsschouwburg De Harmonie
Meer informatie: Conference on Frisian Humanities
- De Middelzeeroute. Op zaterdag 25 augustus 2018 organiseren de vrijwilligers van onze werkverbanden een fietsroute rondom de oude Middelzee van zo'n 45 kilometer. Bij elke stop wordt een korte lezing gegeven over de ontwikkeling van het landschap, de verdediging tegen het water, de ontwikkeling van de streektalen en de landbouw in het gebied.
- Wanneer: 25 augustus 2018
Waar: Lânboumuseum Goutum-Jelsum-Bitgummole-Weidum-Swettepaad-Goutum
Meer informatie: Middelseefytstocht