Wil het wetenschappelijk onderwijs en onderzoek naar de Friese taal en cultuur (de frisistiek) een toekomst hebben dan moet het rijk duurzaam investeren in ten minste één zelfstandige bacheloropleiding met de daarvoor benodigde staf, waaronder een fulltime hoogleraar Fries. Deze wetenschappers moeten tijd hebben om onderwijs te geven en onderzoek te doen. Daarnaast moet een Raad voor de Frisistiek toezien op het versterken van de samenwerking op het gebied van onderwijs en onderzoek. Dit zijn de belangrijkste aanbevelingen uit het rapport De toekomst van de frisistiek van de KNAW.

Marit Bijlsma, coördinator onderzoeksfinanciering en strategische samenwerking en op dit moment ook waarnemend directeur-bestuurder van de Fryske Akademy, reageert: "Wij zijn er erg blij mee, dat er een commissie bijeen is geweest over de toekomst van de frisistiek. Daarmee laat de regering zien dat zij de Friese taal en cultuur serieus neemt en begrijpt dat er een duidelijke inspanningsplichting ligt van het Rijk om de frisistiek te versterken".

Geen reservaat
De nieuwe bachelor moet duurzaam gefinancierd worden door het rijk en geen ‘reservaat’ worden: het moet voor studenten van andere opleidingen ook mogelijk zijn om vakken binnen deze bachelor te volgen.  Het onderwijs kan waar mogelijk verrijkt worden vanuit de Fryske Akademy, vanuit de bijzondere leerstoelen aan de Universiteit Utrecht en de Universiteit van Amsterdam, en via samenwerking met de hogeschool NHL Stenden. Het Fries moet ook een plek krijgen in aansluitende masterprogramma’s. 

Raad voor de Frisistiek
De samenwerking tussen de universiteiten, Fryske Akademy en NHL Stenden op het gebied van het frisistische onderwijs en onderzoek kan beter. De commissie pleit voor de inrichting van een niet-vrijblijvend overlegorgaan, een Raad voor de Frisistiek, waarin (vooralsnog) frisisten van de Rijksuniversiteit Groningen, de Fryske Akademy, NHL Stenden en de leerstoelhouders aan de Universiteit van Amsterdam en Universiteit Utrecht vertegenwoordigd zijn. De KNAW heeft ook zorgen over het fundamentele onderzoek, dat aan universiteiten bijna is verdwenen en aan de Fryske Akademy onder druk staat. De commissie pleit ervoor dat financiers van de Fryske Akademy op zijn minst zorgen voor stabiliteit en indien mogelijk voor versterking.

Over het rapport
Het rapport is gemaakt door een commissie van de KNAW onder leiding van filosoof en wetenschapshistoricus Keimpe Algra (Universiteit Utrecht). Het is een vervolg op een eerder KNAW-advies Nederlands verdient meer (KNAW, 2019) over de positie van de neerlandistiek. 

Bijeenkomst
Op dinsdag 23 januari (15.30 uur, Statenzaal, Provinciehuis Leeuwarden) gaan de betrokkenen met elkaar in discussie over de aanbevelingen uit het rapport. Nelleke IJssennagger-van der Pluijm, directeur-bestuurder van de Fryske Akademy, komt dan ook aan het woord. De bijeenkomst is voor iedereen toegankelijk. Aanmelden is echter noodzakelijk.